Więcej osób będzie mogło skorzystać z wcześniejszej emerytury dla nauczycieli i świadczenia kompensacyjnego. 1 września 2024 r. wejdą zmiany przepisów w Karcie Nauczyciela. Niektórzy nauczyciele będą mogli przejść na tzw. emeryturę stażową. Muszą jednak spełnić kilka warunków.
– Jednym z nich jest rozpoczęcie pracy, jako nauczyciel, wychowawca, inny pracownik pedagogiczny w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej wymienionej w art.1 Karty Nauczyciela, przed 1 stycznia 1999 r. – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS na Dolnym Śląsku.
Dodatkowo trzeba będzie rozwiązać stosunek pracy i udokumentować 30 lat stażu składkowego (bez okresów rolnych), w tym 20 lat faktycznego wykonywania pracy nauczycielskiej świadczonej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.
Nauczyciele będą mogli przechodzić na wcześniejsze emerytury etapami. Ważny jest wiek.
Na nową emeryturę nauczycielską mogą przejść, począwszy od:
- 1 września 2024 r. nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.
- 1 września 2025 r. nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r.
- 1 września 2026 r. nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.
– Warunki wymagane do nabycia uprawnień do nowej emerytury nauczycielskiej są takie same dla kobiet i mężczyzn – dodaje Kowalska-Matis.
Wniosek o taką emeryturę należy złożyć przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Prawo do niej nie ustaje w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Osoby, które będą uprawnione do nabycia prawa do świadczenia od 1 września 2024 r., będą mogły złożyć wniosek najwcześniej w sierpniu 2024 r., czyli miesiąc przed wejściem w życie przepisów. W przypadku złożenia wniosku wcześniej zostanie wydana decyzja odmowna.
Nowa emerytura nauczycielska zostanie obliczona w wyniku podzielenia zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego oraz zwaloryzowanych środków zgromadzonych na subkoncie przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku, w którym przechodzi na tę emeryturę.
Aby mieć prawo do nowej emerytury nauczycielskiej, kwota z wyliczenia musi być nie niższa od minimalnej emerytury, która aktualnie wynosi 1780,96 zł brutto.
W przypadku przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w razie śmierci środki z subkonta i OFE są dziedziczone. Natomiast, w przypadku nowej emerytury nauczycielskiej środki z subkonta (wraz z przekazanymi środkami z OFE) są przenoszone na konto ubezpieczonego i nie podlegają dziedziczeniu, co oznacza brak prawa do podziału środków lub wypłaty gwarantowanej.
– W związku z tym kobieta, która jest członkiem OFE nie nabędzie prawa do emerytury kapitałowej w powszechnym wieku emerytalnym i tym samym nie będzie miała prawa do przeliczenia emerytury w docelowej wysokości – przestrzega Iwona Kowalska-Matis.
Więcej osób będzie miało prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego
Od 1 września krąg osób uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego poszerza się o pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych. Do świadczenia kompensacyjnego po spełnieniu wszystkich warunków będą mieć prawo także nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych udzielających dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu.
Aby nabyć prawo do takiego świadczenia należy spełnić trzy warunki. Pierwszym z nich jest ukończenie określonego wieku, który jest zróżnicowany dla kobiet i dla mężczyzn. Do końca 2024 r. kobieta musi ukończyć, co najmniej 55 lat, a mężczyzna 60 lat.
W latach 2025-2026 wiek ten wynosi odpowiednio 56 lat i 61 lat, w latach 2027-2028 – 57 i 62 lata, w latach 2029-2030 – 58 i 63 lata, w latach 2031-2032 – 59 i 64 lata.
Drugim warunkiem jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy. Należy udowodnić 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy w zawodzie nauczyciela, wychowawcy, czy innego pracownika pedagogicznego przynajmniej w wymiarze 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć
w placówkach wymienionych w ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, np. praca nauczycielska na przykład w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych czy młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, a także nauczyciele, wychowawcy inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
Ostatni, niezbędny warunek, to rozwiązanie stosunku pracy na swój wniosek lub stosunek wygaśnie w określonych okolicznościach (np. umowa o pracę wygaśnie z powodu upływu okresu, na jaki została zawarta).
Gdy zatrudnienie odbywa się w kilku miejscach, to muszą zostać rozwiązane wszystkie umowy o pracę, bez względu na ich charakter i wymiar czasu, w jakim są wykonywane.
Istotne jest również by po rozwiązaniu stosunku pracy w charakterze nauczyciela, a przed przejściem na świadczenie kompensacyjne nie wykonywać żadnej innej pracy (ani nie prowadzić działalności gospodarczej).
